Discussie over verbod prijsuitreiking “Ambassadeur voor de Vrede” in Kazerne Dossin

Donderdag 12 december zou Pax Christi de titel “Ambassadeur voor de Vrede” uitreiken in Kazerne Dossin. Dit is een prijs aan personen of organisaties voor hun “volgehouden inspanningen voor vrede, verbondenheid en respect voor de mensenrechten”. Deze uitreiking liep echter niet val een leien dakje.

Ambassadeur voor de Vrede

De uitreiking zou de twintigste editie zijn. Een mooi jubileum dat extra gevierd mocht worden. Daarom koos Pax Christie ervoor om voorafgaand aan de prijsuitreiking ook een dagprogramma te voorzien. Qua locatie koos Pax Christi voor de Kazerne Dossin. Kazerne Dossin is de enige locatie die ooit zelf de prijs van Ambassadeur voor de Vrede kreeg (2017). Als “historisch museum en memoriaal en documentatiecentrum over holocaust en mensenrechten” (art. 3 statuten) is de Kazerne Dossin daarnaast ook een zeer toepasselijke plek voor de uitreiking van deze prijs.

Aan deze dag en de prijsuitreiking is een hele voorbereiding aan voorafgegaan. Op 24 oktober  – anderhalve maand voor de uitreiking – werden de laureaten bekendgemaakt: Artsen Zonder Grenzen en Midden-Oosten experte Brigitte Herremans. 

Op 12 december waren de dagactiviteiten al aan de gang. Drie uur voor aanvang van de prijsuitreiking ontving de directrice van Pax Christi een niet-ondertekende brief. Hierin werd door het dagelijks bestuur van Kazerne Dossin meegedeeld dat de prijsuitreiking niet mocht doorgaan. Brigitte Herremans zou blijkbaar “gevoelig zou liggen bij een deel van de joodse gemeenschap”. 

Verontwaardiging

Er kwam veel verontwaardiging. Uiteraard vanuit Pax Christi, maar ook vanuit Steunpunt Socius, vroegere Ambassadeurs voor de Vrede, en verschillende academici. Zo liet historicus Bruno De Wever weten dat hij dreigt op te stappen uit de wetenschappelijke raad van de kazerne.

Historicus en voormalig directeur van de Kazerne Dossin Herman Van Goethem vindt de weigering door het bestuur ongehoord. Hij begrijpt deze beslissing niet, zo liet hij weten aan Knack.be. Ook op Knack.be reageerde Ludo Abicht op de beslissing om de huldiging van mevrouw Herremans te weren uit de Kazerne Dossin:

“Dit is een museum van de Vlaamse Gemeenschap, betaald met Vlaams belastinggeld én met de expliciete missie om alle vormen van mensenrechtenschendingen aan de kaak te stellen. Maar van bepaalde mensen mag het louter een gewijde plek zijn die niet mag worden “bezoedeld” door iemand als Brigitte Herremans. (cynisch) Mooi, hè, deze overwinningen? Wat een triomf, ze hebben Israël gered, hoor. Dit is de dictatuur van een kleine groep. En dat tegen Pax Christi, een organisatie die niets anders doet dan voor anderen opkomen.’ (…) 
Volgens Abicht zal dit incident veel schade toebrengen aan het imago van de Joodse gemeenschap in België. ‘Dit is antisemitisch. De steun van de doorsneeburger voor de Joodse gemeenschap zal er niet door groeien. De kleine fractie die hiervoor verantwoordelijk is, is totaal aan het vervreemden van de rest van de bevolking.”

Reactie minister-president Jambon

Op 27 november beantwoordde de minister-president reeds vragen van enkele collega’s in het Vlaams parlement, over de rol die Kazerne Dossin vervult. In een van zijn antwoorden stelde de minister: 

“Als unieke plaats van herinnering heeft Kazerne Dossin altijd al tot doel gehad om mensen te helpen de wereld van vandaag beter te begrijpen. (…) Zo wil Kazerne Dossin niet alleen op een eigentijdse manier helpen betekenis te geven aan de moderne maatschappij, maar ook bruggen te bouwen voor morgen. Die verbindende rol vind ik heel belangrijk. Daarom moet Kazerne Dossin zich verder, en waar het kan, nog meer inzetten om een plek te zijn met ruimte voor samenwerking en interactie, een plek voor dialoog en reflectie, voor inspiratie en onderzoek, voor ontdekking en ontmoeting, voor verdieping en verbreding. Kazerne Dossin moet aanzetten tot actie om zo de toekomst vorm te geven. Samen met burgers en partners uit het middenveld. Daarbinnen kadert de wil om ‘connecting narratives’ te bieden, verhalen, methodieken en projecten die ingaan tegen gangbare mechanismen als polarisatie, radicalisering en racisme.”

Ik sta volledig achter deze verklaring van de minister-president.

Parlementaire controle

Naar aanleiding van de weigering door het bestuur van de Dossinkazerne om mevrouw Herremans in de Kazerne te huldigen en de eerdere antwoorden van de minister-president over de rol en het bestuur van de kazerne Dossin, stelde ik volgende vragen:

1. Is de minister van oordeel dat het verbod dat de raad van bestuur last-minute oplegde  voor de uitreiking van Ambassadeurs voor de vredesprijs van Pax Christi – met als reden dat vredesactiviste Brigitte Herremans ‘te gevoelig [zou] liggen bij een deel van de joodse gemeenschap’ – conform de missie en statuten van de vzw Kazerne Dossin is?
2. Wat was de houding van de vertegenwoordigers van de Vlaamse overheid in de Raad van Bestuur van de Kazerne Dossin?
3. Wat is de reactie van de minister-president op  het standpunt van Ludo Abicht dat dit incident veel schade zal toebrengen aan het imago van de Joodse Gemeenschap in België  en dat dergelijke acties dus niet bijdragen aan de fundamentele opdracht van Kazerne Dossin om een verbindende rol op te nemen en aan te zetten tot dialoog?
4. Op basis waarvan concludeert de minister-president dat de raad van bestuur van kazerne Dossin niet onder de bepalingen van het cultuurpact valt. De Vlaamse gemeenschap en de stad Mechelen zijn immers medeoprichter van de vzw Kazerne Dossin. Deze heeft als doel om een memorial, museum en documentatiecentrum uit te bouwen over de holocaust en mensenrechten. Dat is toch duidelijk een ‘culturele aangelegenheid’ zoals bepaald in artikel 4 BWHI  (nl. cultureel patrimonium, musea en andere culturele wetenschappelijke instellingen) ?

Hier kan je de commissie waar deze discussie werd gevoerd herbekijken. Ook vind je het het verslag met de antwoorden van de minister en mijn replieken terug.

Conclusie: het werk van de Kazerne Dossin, met haar decretale opdracht rond herinneringseducatie en reflectie, is te waardevol om te laten lijden onder de perikelen aan de top.

Wil je weten waarom Orry cultuur en socio-culturele organisaties belangrijk vindt? Kijk hier.